Stowarzyszenie Gwarków Zagłębia w Będzinie zostało stworzone przez grupę osób, dla których pielęgnowanie tradycji górniczych oraz integracja środowiska – także ta międzypokoleniowa stanowi wartość nadrzędną.
Po wielu spotkaniach i długich rozważaniach nad formą i pomysłem, 1 marca 2023 roku Stowarzyszenie Gwarków Zagłębia w Będzinie zostało formalnie wpisane do Rejestru Stowarzyszeń Starostwa Powiatowego w Będzinie jako stowarzyszenie zwykłe.
Celem Stowarzyszenia jest dbanie o tradycje górnicze, ochrona zabytków techniki oraz integracja środowisk byłych i obecnych pracowników sektora górniczego.
Dzięki uprzejmości Prezydenta Miasta Będzina – pana Łukasza Komoniewskiego oraz dyrektora Ośrodka Kultury w Będzinie – pana Andrzeja Ciszewskiego siedziba Stowarzyszenia Gwarków Zagłębia w Będzinie znajduje się w budynku filii Ośrodka Kultury w Będzinie – Grodźcu przy ul. Plac Skarbińskich 1. Prace remontowo – budowlane oraz adaptacja pomieszczeń ruszyły 1 stycznia 2025r.
W maju 2019 roku staraniem Leszka Skrzypca, Joanny Kobryń oraz Adama Sygacza w Muzeum Zagłębia w Będzinie miał miejsce wernisaż wystawy „Ostatnia Barbórka – historia górnictwa węglowego w Zagłębiu Dąbrowskim”.
Ponad 500 eksponatów zostało wystawionych w salach ekspozycyjnych Pałacu Mieroszewskich w Będzinie, gdzie w ciągu 3 miesięcy trwania wystawę odwiedziło ponad 3 tysiące osób. Już wtedy zrodził się pomysł stworzenia w Będzinie IZBY TRADYCJI GÓRNICZYCH.
W końcu po ponad 3 latach projekt Izby Tradycji Górniczych ujrzał światełko nadziei na jego realizację!
